ژله رویال (عسل سلطنتی)

رسول اکرم (ص) می فرماید : «مومن مانند زنبور عسل است، اگر با او کنار بیایی و همکاری کنی او هم سودمند است. اگر از او اندرزی بپرسی او برای تو سودبخش است. اگر در کنار او بنشینی برای تو سودآور است همه چیز او سودمند است چون همه چیز زنبورعسل (عسل، گرده، ژله رویال و ... سودمند است»

ژله رویال که به آن در فارسی شاهنگبین می گویند ماده ای است که به وسیله یک جفت غده مغزی زنبورداران کارگر پرستار معمولا در سنین 2 تا 12 روزه گی ترشح شده و مورد استفاده ملکه در تمام طول عمر و نوزادان زنبور در مراحل اولیه رشد قرار می گیرد.

متخصصین علم زنبور شناسی می گویند علت اینکه ملکه زنبور عسل در 24 ساعت می تواند در حدود 2000 تخم بگذارد و مدت 2 تا 5 سال زندگی کند (در حالیکه عمر سایر زنبوران 45 تا 60 روز است) این است که ملکه از غذای مخصوصی تغذیه می کند که سایر زنبوران به جز سه روز اول مرحله رشد به آن دسترسی ندارند این غذای مخصوصی ژله رویال نام دارد و اهمیت آن در زندگی زنبور عسل همانند نقش شیر مادر در زندگی نوزادان است.

علت اختلاف بین خوراک ملکه با زنبورهای کارگر و خواص ژله رویال موضوع اساسی مطالعات دوبل و فر قرار گرفت. وی در دنباله تفحصات ایلووکلر و پلاننا و کنتاروسکی فی رن و عده ای دیگر 13 سال با پشتکار تمام به جستجو پرداخت و به این نتیجه رسید که سر زیبایی و نیرومندی و عمر دراز ملکه اختلاف طول عمر آن با سایر زنبوران در این ماده حیات بخش نهفته است. حال در می یابیم چرا دو زنبور که یکی از انگبین (عسل) و دیگری از شاه انگبین (ژله رویال) تغذیه می شوند تفاوت طول عمر دارند.

ژله رویال از نظر کیفی اساسا از دو ماه «دزوکسی ریبونوکلئیک اسید» و «اسید پانتوتنیک» تشکیل شده است. به همین دلیل ژله رویال از نظر اسید پانتوتنیک بسیار غنی می باشد.

کلمه پانتوتنین در زبان یونانی به معنی حضور در همه جا می باشد چرا که این اسید را در تمام سلولهای بدن می توان یافت و در متابولیسم سلولی نقش اساسی دارد. این ماده با عناصر مختلفی ترکیب شده و ماده فعال کننده کوآنزیم A را تشکیل می دهد این ماده یکی از اصلی ترین عوامل واکنشهای بیولوژیکی و شیمیایی درون سلولی است و همچنین دارای نقش اساسی در متابولیسم چربی ها، گلوسیدها و اسیدهای آمینه است. بنابراین اسید پانتوتنیک در سلولها نقش فرماندهی را برعهده دارد و چون ژله رویال غنی از این ماده است بنابراین یک ماده غذایی استثنایی برای بدن محسوب می شود.

بعضی از زنبورداران ژله رویال را یکی دیگر از تولیدات قابل فروش زنبور عسل تلقی می کنند. در سال 1964 انیو وانیو در مقاله ای که در این باره نوشتند، بازار و مصارف فروش این ماده را مورد بررسی قرار دادند. در حدود سال 1962 میلادی ظاهرا زنبورداران نسبت به تولید و بازار فروش این ماده امیدوار بودند. بزرگترین مانع رواج بازار ژله رویال این است که هیچ کس اعداد و ارقامی که ثابت کند این ماده اثر معالج دارد عرضه نکرده است. در ایتالیا ژله رویال به شکلهای مختلف مخلوط در آب و الکل، ماده لیوفیلیزه، مخلوط یک درصد با عسل و بصورت آمپول عرضه می شود.