روشهای تنظیم خانواده علاوه بر تنظیم حاملگیها (مانند زمان بندی، فاصله گذاری و تعداد بچه ها)، می تواند به طور جانبی مستقیماً روی بهداشت فردی نیز اثر داشته باشد.

برخی عوارض کم و معمول در روشهای جلوگیری از حاملگی وجود دارد که بروز آنها با سطح بهداشت و تغذیه زن و شیوع بیماریها بستگی دارد. در بسیاری از نمونه ها شدت عوارض جانبی در شروع کاربرد این وسائل بیشتر است. از جمله این آثار جانبی می توان از حالت تهوع، استفراغ، تغییرات در وزن بدن و سردرد در مصرف کنندگان قرص و درد خونریزی، لکه بینی و عدم پذیرش رحم (خارج شدن آی- یو- دی) را در مورد مصرف کنندگان آی- یو- دی نام برد. حالتهای بیماری بعد از عمل جراحی در وسائلی که استفاده از آنها احتیاج به جراحی دارد نیز مشاهده می شود. روشهای شیمیایی و مکانیکی تاکنون اثرات بدی را نشان نداده اند.

بسیاری از افراد خودشان را با اثرات جانبی روشهای جلوگیری منطبق کرده اند و به مصرف آن ادامه می دهند. بطور کلی مورد قبول است که برخی روشها در هنگام بروز بیماریهای مشخص و یا در شرایط و زمان بخصوص مانند بلوغ و شیردادن استفاده نشود. اثرات فیزیولوژیکی دراز مدت برخی از روشها مانند وازکتومی در مردان هنوز مورد تجربه و آزمایش قرار نگرفته است. در صورت ادامه اثرات جانبی هر چقدر هم معمول و کوچک باشند، به خاطر حفظ سلامت باید روشهای جلوگیری را ترک کرد. از طرف دیگر اثرات اجتماعی و روانی یا مشکلات ناشی از عوارض جانبی بعضی از این روشها ممکن است باعث ترک ادامه روشها شود، حتی اگر از نظر پزشکی موردی برای قطع برنامه پیش نیامده باشد.گاهی اوقات ممکن است شخص با عوض کردن روشهای جلوگیری خود دچار حاملگی ناخواسته گردد. بطور کلی مرگ و میرها و بیماریها و مرگ و میرهای ناشی از حاملگیهای ناخواسته مقایسه شوند.

مهمترین مورد استفاده از وسایل جلوگیری از حاملگی، پایان دادن به تشویشها و نگرانیها در رابطه زن و شوهری می باشد. البته میزان این راحتی خیال با کاربرد وسایل مختلف جلوگیری از حاملگی فرق می کند. معروفترین وسایل جلوگیری امروزه هورمونهای استروئید (قرص) و آی- یو- دی است که مستقیماً در عمل جنسی دخالتی ندارند و وجود آی-یو-دی در هنگام نزدیکی احساس نمی شود. در بعضی افراد کاربرد وسایل جلوگیری ممکن است باعث بعضی تغییرات در احساس و روان گردد و یا تغییراتی در الگوهای رفتار زناشویی به وجود آورد.گزارشهایی در مورد ترس از سرطان در مصرف کنندگان قرص و آی -یو-دی وجود دارد. در مورد مردانی که وازکتومی می شوند نگرانی از ناتوانی جنسی مشاهده می شود و در مورد زنانی که لوله هایشان را می بندند، ترس از سردی در رابطه زناشویی به چشمی می خورد. برخی از روشهای جلوگیری از حاملگی به نظر می رسد که فرد را از ابتلا به بیماریها باز می دارد؛ فی المثل از بیماریهای مقاربتی و ایدز که با مصرف کاندوم از آنها جلوگیری می شود.