اندارکتومی یا لای روبی شریان سبات، نوعی عمل جراحی است که بدان وسیله رسوبات چرب حاوی کلسترول (پلاک ها) را از داخل یک رگ خونی را می سازند. پلاک ها می توانند جریان خون را کاهش شدید داده یا کنده شوند و به سمت مغز حرکت کرده، در یکی از شریان های مغزی گیر کنند. تشکیل پلاک (تصلب شرایین) پدیده شایعی است و بیشتر در شریان های مسیر گردن به مغز، به ویژه در شریان سبات در محل انشعاب آن ایجاد می شود.

تشکیل پلاک در این پیوندگاه یکی از علل شایع حمله ایسکمیک گذرا (تی-آی-ای) یا سکته ایسکمیک است. لای روبی سرخرگ سبات معمولا بعد از یک یا دو بار تی-آی-ای به منظور پیشگیری از وقوع مجدد یا سکته متعاقب آن صورت می گیرد. گه گاه، عمل لای روبی سرخرگ سبات در نخستین ساعات تکامل سکته ایسکمیک انجام می شود. این عمل در کاهش خطر بروز سکته مغزی در افراد مبتلا به تنگی شدید سرخرگ سبات که تاکنون نشانه ای نداشته اند نیز موثر است.

فواید و خطرات

هر چند میزان موفقیت این عمل بالاست، اما خطراتی را هم به همراه دارد. پزشک با تشریح این خطرات برای شما، تصمیم نهایی در مورد انجام یا عدم انجام این عمل را خواهد گرفت. علاوه بر شدت و محل تنگی، پزشک پیش از توصیه به عمل، عوامل دیگری مثل فشار خون بالا یا دیگر بیماری های قلبی عروقی را هم مد نظر قرار خواهد داد. بیماری آنژین ناپایدار شریان کرونر می تواند خطر این عمل را بسیار بالا ببرد. در افرادی که ریسک عمل جراحی در آنها خیلی بالاست، درمان غیر جراحی مد نظر قرار می گیرد. این درمان ها عموما شامل تجویز داروهایی برای جلوگیری از لخته شدن خون می باشند.

عمل جراحی

این عمل با ایجاد برشی در گردن برای رسیدن به محل انشعاب (دو شاخه شدن) سرخرگ سبات آغاز می گردد. برای توقف جریان خون، به ابتدا و انتهای شریان گیره زده می شود. برای خارج ساختن پلاک ها شریان را شکاف می دهند. برای بستن شریان ممکن است به چسب های ویژه ای از جنس مواد صنعتی نیاز باشد. برای پیشگیری از ورود لخته ها به جریان خون، فرایند برقراری مجدد جریان خون بایستی با دقت تمام صورت گیرد.