تفاوت ورق سیاه با روغنی

صنعت فولاد یکی از بزرگ‌ترین و مهمترین صنایع کشور است و محصولات بسیار متنوعی در این صنعت به تولید می‌رسند. بسیاری از محصولات فولادی در ظاهر شباهت‌های بسیاری به یک دیگر دارند؛ اما برای هر یک کاربری خاصی تعریف شده‌است. ورق‌های فولادی هم به عنوان پرکاربردترین محصولات فولادی، از این قاعده مستثنا نیستند. در واقع ورق‌های فولادی نیز در انواع مختلف و به روش‌های متفاوتی تولید شده و هر یک کارایی از پیش تعریف شده‌ای دارند‌. ورق سیاه خود نوعی ورق فولادی است که به دلیل گستردگی انواع آن، گاهی کاربران در خرید این محصول سردرگم می‌شوند. ورق سیاه و ورق روغنی دو ورق فولادی کاملا مجزا با ویژگی‌های منحصربه‌فرد هستند. در ادامه ضمن معرفی این دو محصول فولادی به بررسی تفاوت آن‌ها می‌پردازیم.

ورق سیاه چیست؟

برای این که با تفاوت‌های این دو نوع از ورق فولادی آشنا شوید، لازم است ابتدا به آشنایی با هر یک از این دو محصول برسیم. قبل از هر چیزی باید بدانید که ورق فولادی، به خودی خود محصول نهایی این صنعت محسوب نمی‌شود، بلکه این ورق، ماده اولیه در تولید محصولات دیگر به حساب می‌آید. حال با توجه به این که هر محصول برای کارایی بهینه خود ویژگی‌های خاصی می‌طلبد، می‌توان تفاوت در نحوه تولید و خصوصیات انواع ورق فولادی را توجیه کرد. ورق‌های فولادی به دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. ورق سیاه نوعی از ورق فولادی است که به روش نورد گرم با ضخامت کم تولید می‌شود. به همین خاطر به آن ورق نورد گرم نیز می‌گویند. از آنجا که این نوع ورق در فرآیند تولید در دمای بسیار بالا ذوب می‌شود، رنگ مات و سیاهی دارد. با این حساب دلیل نام‌گذاری این ورق مشخص است.

ورق نورد گرم به دلیل پوسته‌زدایی در مراحل تولید، ضخامت کمتری داشته و در نهایت به صورت کویل عرضه می‌شود. ضخامت این ورق از 1/5 میلی‌متر تا 100 میلی‌متر می‌رسد. ورق سیاه از ویژگی‌های ساختاری خاصی از جمله مقاومت کششی بالا، استحکام و سختی بسیار زیاد، مقاومت بالا در برابر خوردگی، خاصیت چکش‌خواری عالی، مقاومت ارتجاعی قابل قبول و غیره برخوردار است. این ورق در فرآیند تولید در دمای بالا و تحت عملیات نورد فشاری قرار می‌گیرد، از این رو خاصیت فرم‌پذیری آن به شکل قابل قبولی بهینه می‌شود.

در مورد ضخامت ورق نورد گرم، باید بدانید که هرچه ضخامت ورق افزایش یابد، شکل‌پذیری آن کاهش می‌یابد. از کاربردهای ورق سیاه می‌توان به ساخت انواع پروفیل ساختمانی، تسمه‌ها، مقاطع فلزی، گاردریل، تجهیزات ترافیکی، کشتی‌سازی، تانک ذخیره، تجهیزات عظیم صنعتی و غیره اشاره کرد. در نهایت می‌توان راجع به این نوع ورق گفت که انواع آن بر اساس ترکیب مواد، ظاهر ورق و کاربرد، در دسته‌بندی‌های مختلفی جای می‌گیرند. این ورق به شکل رول شده، کویل یا کلاف و ورق نورد گرم فابریک یا شیت در ضخامت‌ها و ابعاد مختلف عرضه می‌شود. ناگفته نماند این ورق‌ها از لحاظ نوع کاربری در دو نوع معمولی و صنعتی با گریدهای مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند. ورق نورد گرم معمولی درصد کربن کمتری داشته و کاربرد عمده آن در ساختمان‌سازی دیده می‌شود.

قیمت ورق سیاه

گذشته از جنبه‌های ساختاری و نوع کاربری دو نوع از ورق فولادی، عمده تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی در قیمت آن‌ها دیده می‌شود. در یک حالت کلی، قیمت ورق نورد گرم بر اساس فاکتورهایی از قبیل نوع ورق و گرید آن، ضخامت، ابعاد و وزن ورق، برند تولیدکننده، هزینه‌های تولید، میزان تقاضا در بازار، نرخ جهانی فولاد، میزان صادرات و واردات و سایر فاکتورهای عمومی از این دست تعیین می‌شود. از آنجا که در فرآیند تولید ورق نورد گرم، هیچ گونه عمل گالوانیزاسیون یا آبکاری انجام نمی‌شود، احتمال خوردگی و زنگ‌زدگی در این نوع ورق وجود دارد. از این رو هزینه گالوانیزاسیون از هزینه تولید ورق نورد گرم کسر می‌گردد و نتیجتا ارزان تر از ورق روغنی است‌. تولیدکنندگان محصولات فولادی، ناگزیر باید پس از تولید محصولات ثانویه از ورق‌های سیاه، فرآیند گالوانیزاسیون را بر روی آن‌ها انجام دهند.

ورق روغنی

پس از معرفی ورق سیاه به ورق روغنی می‌رسیم. ورق روغنی به روش نورد سرد در فشار بالا تولید می‌شود. به همین خاطر مقاومت آن نسبت به سایر ورق‌های فولادی کمی بیشتر است. همین ویژگی، کاربردهای گسترده‌تری به ورق روغنی بخشیده‌ است. علاوه بر مقاومت بالای ورق روغنی به دلیل مقاوم‌سازی لایه سطحی این ورق، کیفیت ظاهری آن نیز نسبت به ورق نورد گرم بیشتر است. فرآیند تولید این ورق نیز راحت‌تر و سریع‌تر است. ورق روغنی در گریدهای مختلف برای تولید لوازم خانگی، اتومبیل‌سازی، رادیاتورسازی، ساخت قفسه، نقاشی قطعات صنعتی و غیره به کار گرفته می‌شود. هرچند ضخامت ورق روغنی کمتر از ورق‌های سیاه‌ است، اما فشاری بسیار زیادی که به آن اعمال می‌شود، استحکام و مقاومت ورق را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.

ورق‌ روغنی از استحکام فشاری عالی، دوام سطحی بالا، لعاب‌پذیری و خاصیت ضدسایشی برخوردار است. ورق نورد سرد نیز مانند ورق سیاه در انواع مختلف دسته‌بندی می‌شود. در این دسته‌بندی ورق‌ها بر اساس نوع آلیاژ و عملیات حرارتی در انواع ورق روغنی معمولی، ورق روغنی نیمه کشش و ورق روغنی فوق کشش تقسیم می‌شوند. مقاومت و کشش هر یک از این ورق‌ها با یک دیگر متفاوت است. با توجه به دوام سطحی بالای ورق روغنی، از این ورق به عنوان ماده اولیه در تولید ورق‌های سفید، رنگی و گالوانیزه‌ استفاده می‌شود. هرچند قیمت ورق‌های روغنی به دلیل خواص مکانیکی آن‌ها بیشتر است، اما چون وزن این ورق‌ها کم است، نوسان قیمت زیادی با ورق نورد گرم ندارد.

جمع‌بندی

تا اینجا دو نمونه از پرکاربردترین ورق‌های فولادی را بررسی کردیم. همان‌طور که متوجه شدید، ورق سیاه به روش نورد گرم و ورق روغنی به روش نورد سرد تولید می‌شود. از آنجا که عملیات و فرآیند تولید این دو ورق با یک دیگر متفاوت است، طبیعی است که خواص مکانیکی آن‌ها نیز با هم متفاوت است. ورق سیاه رنگ تیره و ماتی دارد و هیچ گونه آبکاری روی آن انجام نمی‌شود. این ورق بیشتر در صنایع ساختمانی و صنعتی کاربرد دارد. ورق روغنی سطح براقی دارد و استفاده از آن در ساخت لوازم خانگی و سایر محصولات تزئینی نیز دیده می‌شود. قیمت این دو نوع ورق، بر اساس وزن آن‌ها تعیین می‌شود؛ اما فاکتورهای متعدد دیگری در قیمت‌گذاری هر یک از این ورق‌ها دخیل هستند.