آشنایی با التهاب پالپ دندان (پالپیت)
قطعا می‌دانید یکی از دردهایی که همیشه افراد بسیاری را درگیر می‌کند درد دندان است. التهاب پالپ دندان نیز از عوامل بسیار تاثیرگذار در ایجاد درد دندان به حساب می‌آید. به عبارت دیگر این مورد یکی از دردهای طاقت فرسای دندانی است. حال سوال به وجود می‌آید که التهاب پالپ دندان چیست؟ چه راهی برای تشخیص التهاب پالپ دندان وجود دارد؟ علت به وجود آمدن پالپیت دندان چه چیزی است؟ چه راهی برای درمان پالپیت وجود دارد؟
التهاب پالپ دندان چیست؟
هنگامی که بافت درونی دندان عفونت پیدا کند و به ناحیه پالپ دندان برسد، عارضه‌ای به نام پالپیت به وجود می‌آید که به آن التهاب پالپ دندان نیز می‌گویند. بخش مرکزی دندان قسمت پالپ به حساب می‌آید که عصب‌ها و رگه‌های خونی را شامل می‌گردد. به طور معمول التهاب پالپ به شکل درد خود را نشان می‌دهد. این نوع التهاب در اغلب مواقع در اثر پوسیدگی دندان، زخم و جراحت یا برخود ضربه بر دهان به وجود می‌آید. لازم به ذکر است که اولین نشانه این عارضه ایجاد درد طاقت فرسای دندان است.
چگونه می توان پالپیت را تشخیص داد؟
پالپ هر دندان دارای چهار حالت است که شامل نرمال، پالپیت برگشت‌پذیر، پالپیت برگشت ناپذیر و پالپیت مرده می‌شود اما برای آنکه پالپیت به درستی تشخیص داده شود لازم است که به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا درمان این عارضه بسیار مهم خواهد بود. از اولین معیارهایی که برای تشخیص آن بیان می‌گردد تغییر رنگ دندان و شکل ظاهری آن بوده که پس از بروز درد نمایان خواهند شد. بعد از آن فرد توسط دندانپزشک معاینه می‌شود معمولا برای تشخیص میزان پوسیدگی و التهاب دندان، می‌بایست اقدام به تصویربرداری کنید.
درمان پالپیت چگونه است؟
اگر نوع پالپیت ایجاد شده در دهان شما از نوع پالپیت برگشت پذیر باشد باید التهاب دندان بیمار درمان گردد که این کار اغلب اوقات توسط مصرف داروی ضدالتهاب صورت می‌گیرد. هنگامی که التهاب ایجاد شده از نوع برگشت ناپذیر باشد باید به متخصص ریشه دندان مراجعه کرد که گاهی نیاز به عصب کشی خواهد داشت و اگر رسیدگی نشود عوامل بدتری در پی خواهد داشت. گاهی اوقات نیز دندانپزشک تشخیص می‌دهد که دندان شما مرده و تنها راه درمان کشیدن آن دندان است که می‌توانید بعد از آن با روش‌هایی چون ایمپلنت دندان آن را جایگزین کنید.
عوارض ناشی از ایجاد التهاب پالپ دندان
وقتی در پالپ دندان التهاب و عفونت ایجاد می‌شود، به هر میزان که باشد باید مورد بررسی و درمان قرار گیرد. در صورت عدم رسیدگی ممکن است که این عامل به عوارض شدیدتر منجر شود که گاهی جبران ناپذیر خواهند بود. این عوارض موارد زیر را شامل می‌شود:
-
سلولیت کره چشم
-
استئومیلیت فک
-
مننژیت
-
افزایش عفونت به دندان‌های فک بالایی و ایجاد سینوزیت چرکی
-
آبسه مغزی
-
گسترش باکتری ها به پوست
-
پریودنتیت نوک ریشه
-
ایجاد آبسه در نوک ریشه
علل پالپیت دندان چیست؟
در دندان‌هایی که سالم هستند قسمت عاج و مینا دندان از پالپ مراقبت می‌کنند و اگر این لایه دچار آسیب شود باکتری‌ها به پالپ دندان می‌رسند و این امر باعث ایجاد عفونت و التهاب می‌گردد و درد شدیدی در دندان به وجود می‌آید. دو نوع بافت عصبی میلین‌دار و بدون میلین وجود دارد. بافت عصبی میلین‌دار یک لایه مانند عایق به دور خود دارد که درد شدید را سریعا به مغز منتقل می‌کند؛ اما عصب‌هایی که میلین ندارند میزان درد را با شدت کمتری منتقل می‌کنند. زمانی التهاب پالپ ایجاد می‌شود که هر کدام از موارد زیر به وجود آیند:
-
پوسیدگی شدید
-
ایجاد شکستگی در دندان که راه نفوذ باکتری‌ها باز شود.
-
آسیب دیدگی دندان مانند برخورد ضربه به آن
بهترین راه تسکین پالپیت دندان چیست؟
اگر میزان درد شما بالا بوده و زمان زیادی تا وقت مراجعه شما باقی مانده باشد، عموما دندانپزشک برای شما مصرف داروهای مسکن چون استامینوفن و ایبوپروفن را تجویز خواهد کرد. این نکته را فراموش نکنید که بعد از تسکین درد از مراجعه به دندانپزشک امتناع نورزید بلکه می‌بایست در اسرع وقت برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید.
آیا امکان درمان پالپیت در خانه وجود دارد؟
زمانی که بحث در رابطه با پالپیت است یک بحث بسیار جدی را شامل می‌شود و نیازمند این بوده که فرد هر چه سریع‌تر برای درمان به دندانپزشک مراجعه کند. حتی اگر نوع پالپیت دندان شما برگشت پذیر باشد؛ نیازمند مراجعه به دندانپزشک خواهید بود و اگر قصد داشته باشید که این کار را در منزل انجام دهید قطعا به مشکل برخورد کرده و میزان عفونت شدت می‌یابد.
سوالات متداول
-
علائم آسیب دیدگی پالپ دندان چیست؟
زمانی که موارد زیر را مشاهده کردید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا قبل از شدیدتر شدن عارضه آن را کنترل کنید.
-
بوی بد دهان
- درد شدید دندان
-
تورم و بزرگ شدن غدد لنفاوی
-
ایجاد تورم در اطراف گونه
-
حساسیت نشان دادن به غذاهای شیرین
-
حساسیت به سرما و گرما
-
ایجاد آبسه دندان، التهاب
-
چگونه از ایجاد آسیب به پالپ دندان جلوگیری کنیم؟
-
چکاب منظم توسط دندانپزشک
-
استفاده کردن از محافظ دندان
-
استفاده از خمیردندانی که محتوایات فلوراید دارد.
-
مسواک به صورت روزانه استفاده شود.
-
بعد از هر وعده غذایی نخ دندان فراموش نگردد.
-
بعد از خوردن غذا آب بنوشید.
اگر یک فرد بتواند مواردی که بیان کردیم را به صورت کامل رعایت کند قطعا می‌تواند از ایجاد پالپ دندان جلوگیری کند.
-
پالپ دندان چه اجزایی دارد؟
باید بدانید پالپ دندان‌های شیری و دائمی یکسان است. پالپ دندان اجزایی چون موارد زیر را شامل می‌شود:
-
منطقه بدون سلول (cell free zone)
-
منطقه‌ای که تعداد سلول‌های آن زیاد است (cell rich zone)
-
منطقه مرکزی (central zone)
-
منطقه ادنتوبلاست (odontoblastic layer)
-
چه عواملی باعث افزایش آسیب به پالپ دندان می‌شود؟
-
افرادی که ورزش‌هایی چون بوکس یا هاکی انجام می‌دهند بیشتر در معرض شکستی دندان هستند و در نتیجه احتمال آسیب دیدن پالپ دندان آن‌ها بیشتر می‌شود.
-
انجام دندان قروچه به صورت متداوم
-
رژیم غذایی که در آن مواد قندی زیاد باشد خطر با افزایش می‌دهد.
-
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
-
مصرف موادی که پوسیدگی دندان را زیاد می‌کند.
کلام پایانی
زمانی که دردی در دندان خود احساس می‌کنید بهترین راه درمان، مراجعه کردن به دندانپزشک است. اگر رسیدگی به پالپ دندان به موقع صورت گیرد درصد ترمیم و برگرداندن آن افزایش می‌یابد. اگر پالپ برگشت پذیر باشد با پر کردن و برداشتن ناحیه پوسیده می‌توان آن را درمان کرد اما زمانی که آسیب دیدگی غیر قابل بازگشت باشد به کمک عصب‌کشی یا کشیدن دندان، آسیب دیدگی از بین خواهد رفت.
منبع: وبسایت دکتر کاووس قاجار متخصص عصب کشی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران
