چرا برای کاشت بذر خیار به مشاوره نیاز داریم؟
خیار از تیره کدوییان و از گیاهان علفی و یکساله است. موطن اصلی این گیاه هندوستان بوده و "بذر خیار" از آن جا به سایر نقاط جهان راه یافته است. از نظر گیاهشناسی دارای ساقه ای خزنده و پوشیده از خارهای خشن و نازک و برگ‌های بزرگ و دندانه ای شکل است. گل‌های زرد نر و ماده خیار هر دو بر روی یک پایه قرار می‌گیرند.
آشنایی با بذر خیار
بذر خیار نسبت به سایر صیفی جات مانند بذر گوجه فرنگی از لحاظ سایزی، بزرگتر است. تمامی ما خیارهایی درشت و اصطلاحا سالادی خریداری کرده و دیده‌ایم. درون این خیارها، بذرها و تخم‌های خیار به وضوح قابل مشاهده هستند. چنانچه از آن‌ها جهت کشت استفاده کنید، منجر به تولید بوته‌های خیارمی‌شود. این بوته‌ها میوه‌هایی با کیفیت و عملکرد پایین تولید می‌کند.
عموم بذرهای موجود در بازار، از نوع هیبرید و اصلاح شده هستند. زیرا کیفیت، عملکرد، هم رسی و سایز میوه‌ها، مقاومت ارقام به انواع بیماری‌ها و آفات از عوامل کلیدی در انتخاب و خرید بذر مناسب می‌باشد. بنابراین به شما توصیه می‌کنم، قبل از خرید بذر، جهت مشاوره و راهنمایی به کارشناسان ما در آقامهندس مراجعه نمایید.
آشنایی با روش‌های کاشت خیار
به طور کلی خیار را می‌توان به شیوه مستقیم (کشت بذر خیار) و غیرمستقیم (کشت نشا خیار) انجام داد.
کاشت نشا:
برای نشا کردن بذر خیار، معمولا از سینی‌های نشا استفاده می‌شود. خاک یا بستر کشت می‌تواند کوکوپیت، پیتماس، پرلیت یا مخلوط متفاوتی از این موارد باشد. بستر کشتی که برای سینی نشا استفاده می‌شود، بسته به سلیقه نشاکار و میزان هزینه ای که متقبل می‌شود، متفاوت است. معمولا در هر حفره یک و حداکثر دو بذر قرار داده می‌شود.
نکته ی حائز اهمیت این است که قبل از کشت بذر، حتما باید بستر کشت و سینی کشت ضدعفونی شود. برای ضدعفونی معمولا از قارچ کش استفاده میکنند. بعد از کاشت بذر بستر کشت آبیاری می‌شود. در طول مدت رشد نشا نیز، نیازهای تغذیه‌ای، رطوبتی و حرارتی گیاه تامین و کنترل می‌شود. در نهایت گیاهچه‌ای سالم به کشاورز جهت انتقال به زمین زراعی یا گلخانه تحویل داده می‌شود.
کشت بذر به شیوه مستقیم:
در کاشت به شیوه مستقیم، بذر خیار را به صورت مستقیم در زمین کشت میکنند. اما معمولا قبل ازکاشت، بذر را خیس کرده تا جوانه زده و روند رشد آن سریع تر و آسان تر سپری شود. همچنین مشکلاتی از قبیل سله بستن خاک، وجود کلوخه‌ها یا عمق نامناسب کشت، باعث عدم جوانه زنی بذر نشود. از کشت به شیوه مستقیم برای واکاری در مناطقی که به هر علتی نشا از بین رفته، نیز استفاده میکنند.
انواع کشت خیار
به طور کلی واریته‌های خیار به دو گروه اصلی از لحاظ نوع کشت تقسیم بندی می‌شوند:
کشت در فضای باز
شامل ارقام به اصطلاح رشد محدود می‌شوند. هر چه میزان گل‌های نر این ارقام کمتر باشد، از عملکرد بالاتری برخوردار هستند. اصطلاحا به آن‌ها پارتنوکارب گفته می‌شود؛ که تعداد گل‌های ماده بیشتری تولید میکنند. از نظر باردهی این خصوصیت برتری محسوب می‌شود، چرا که فقط گل‌های ماده میوه تولید خواهند کرد. از ارقام کشت در فضای باز می‌توان بذر خیار خاردار آموفروت، بذر خیار کیش، بذر خیار رایدر، بذر خیارهایک، بذر خیارسورینا و بذر ماهان را نام برد.
کشت در گلخانه
واریته‌های رشد نامحدود تا زمانی که در گلخانه‌ها باشند، تولید گل و میوه خواهند کرد. اما آن‌ها به دو نوع پرگل و تک گل تقسیم می‌شوند. نوع اول آن برای کشت در فصل بهار و روزهای بلند سال مناسب است. نوع دوم و تک گل یا میان گل مناسب کشت در فصل سرد و پاییز و روزهای کوتاه سال است. از ارقام پرگل می‌توان ثنا، انزو و میان گل مکسول، ناگین و مونزا را نام برد. چند نمونه بذر خیار پاییزه پرفروش فضای باز می‌توان به بذر خیار آفیسر، بذر اورکا، بذر ماهان و ... اشاره کرد.
نیازهای غذایی بذر خیار چیست؟
در بین صیفی جات، خیار توقع تغذیه ای کمی دارد. لازم است قبل از کشت هر گونه محصولی آزمون آب و خاک را به شیوه صحیح انجام دهید. (در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی در زمینه تغذیه و خرید بذر می‌توانید با کارشناسان ما در آقامهندس تماس فرمایید.) خیار گیاهی است که به شوری تحمل نسبی دارد. ولی در شوری آب و خاک بالا با افت شدید و بعضا عدم رشد و کاهش عملکرد روبه رو می‌شود.
در ابتدای رشد رویشی، برای گسترش سیستم ریشه ای و رشد سبزینگی گیاه، از کودهای نیتروژن دار و فسفردار استفاده میکنند. در فاز زایشی، برای گلدهی بیشتر و میوه دهی بیشتر از کودهای پتاس بالا و ریزمغذی‌ها استفاده میکنند. همچنین خیار جز گیاهان منیزیم دوست است. ولی به صورت کلی، روند تغذیه هر گیاهی باید زیر نظر کارشناس فنی صورت گیرد.
آفات و بیماری‌های متداول خیار کدامند؟
بوته خیار هم مثل هر گیاه دیگری ممکن است در طول دوره یکساله رشد خود به بیماری یا آفتی مبتلا یا آلوده شود. اگر گیاه به صورت بالقوه، دارای بنیه خوبی باشد، همچنین دچار تنش یا کمبود ماده غذایی خاصی نشده باشد. در صورت وجود شرایط خاصی از بیماری، یا شیوع آفتی خاص، می‌توان به کمک استفاده از سموم توصیه شدهی کارشناس، از این مرحله گذر کرد.
عموما در بیماری‌های ویروسی، عامل زنده دیگری در انتقال ویروس نقش دارد. این عوامل معمولا حشرات هستند. پس برای از بین بردن ویروس‌ها در بسیاری از بیماری‌های ویروسی گیاهی، باید عامل ناقل انتقال دهنده، یعنی حشرات را از بین برد. بنابراین برای بسیاری از بیماری‌های ویروسی با عامل انتقال دهنده حشرات، همچنین برای آفات خاص باید از حشره کش مناسب و مخصوص با توصیه کارشناس کلینیک استفاده کرد.
شیوع آفات در هر منطقه، در هر سال متفاوت، اما تا حدودی قابل پیشبینی است. هر ساله سازمان جهاد کشاورزی و منابع طبیعی با همکاری سازمان‌های مرتبط مثل سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی هر استان تیمی جهت پایش و بررسی محصولات، سطح زیر کشت هر منطقه و آفات و بیماری‌های غالب منطقه و یا شایع شده گردآوری میکنند. بعد از بررسی نسبت به بهترین شیوه مبارزه (فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی) خاص هر محصول، توصیه‌هایی به کشاورزان ارائه می‌شود.
از مهمترین بیماری‌های قارچی و ویروسی خیار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویروس موزاییک خیار (CMV)
- ویروس موزاییک هندوانه (MWV)
- ویروس لکه حلقوی پاپایا (PRSV)
- ویروس موزاییک زرد کدوئیان (ZYMV)
- سفیدک آشکار یا پودری (PM)
- سفیدک داخلی یا دروغی خیار (DM)
از مهمترین آفات خیار که سال 1401 خسارت جبران ناپذیری به گلخانه داران استان فارس و کرمان وارد کرد، می‌توان سفید بالک یا مگس سفید را نام برد. چرا که در گلخانه‌ها رشد سریعی داشتند. همچنین نسبت به انواع حشره کش‌ها مقاوم شده بود. سایر آفات خیار مگس جالیز، کنه تارتن دو نقطه‌ای، تریپس و شته‌ها می‌باشند.
زمان رسیدگی و برداشت خیار
بذر خیار براساس رسیدگی به سه دسته زودرس، میان رس و دیررس تقسیم می‌شوند. بذرهای رشد محدود همان طور که از نام آن‌ها مشخص است، یک بار تولید میوه میکنند. اما ارقام رشد نامحدود و گلخانه ای، تا زمانی که جمع آوری نشوند، گل و در نتیجه میوه می‌دهند. بعد از رسیدگی میوه‌ها در گلخانه، برداشت خیار به صورت هفتگی و چند روز یکبار انجام می‌شود. اما در زمین زراعی رسیدگی میوه‌ها، هم زمان است. فقط برداشت محصول و چیدن آن، نیاز به زمان و کارگر دارد.