معاینه لگنی یک معاینه ساده است که توسط پزشک خانوادگی، متخصص زنان یا افراد ارائه دهنده خدمات بهداشتی قابل انجام است. متخصص زنان پزشکی است.

معاینت لگنی از اهمیت زیادی برخوردارند، زیرا می توانند تعدادی از مشکلات را کشف نمایند. این مشکلات از این قرارند: کیست ها، تومورها، عفونت و ضعف عضلانی که می تواند موجب افتادگی و شل شدن رحم و مهبل شود. اگر شما ترشح مشکوکی دارید، پزشک می تواند نمونه ای جهت بررسی آزمایشگاهی از ترشحات بردارد.

برای انجام معاینه لگنی، پزشک از شما می خواهد بر روی تخت به پشت دراز بکشید و زانو هایتان را خم کنید. معمولاً پاشنه در حفاظی به اسم رکاب قرار می گیرد. پزشک ابتدا اعضای خارجی تناسلی را بررسی می کند تا از نرمال بودن آنها مطمئن شود (زخم تغییر رنگ یا تورمی وجود ندارد). بعد از آن معاینه اعضای داخلی صورت می پذیرد.

برای معاینه دیواره های داخلی مهبلی و گردن رحم، پزشک وسیله به نام اسپکولوم را در مهبل قرار می دهد تا دیواره های آن را از هم جدا نگه دارد و سپس نوری به داخل مهبل می تاباند و به دنبال ضایعات التهابی، نشانه های ترشح غیرطبیعی و هرچند غیر طبیعی دیگر می گردد. عموماً قدم بعدی بدست آوردن نمونه ای از سلول های گردن رحم است. این کار در حالی که اسپکولوم در محل قرار دارد با تراشیدن گردن رحم به آرامی، توسط قاشقک کوچک، برس با سواب پنبه ای صورت می گیرد. این نمونه برای تست پاپ به آزمایشگاه فرستاده می شود. از این تست جهت غربالگری سرطان گردن رحم استفاده می شود.

پزشک نمی تواند اعضای تناسلی داخلی نظیر رحم و تخمدان را ببیند اما می تواند انها را بوسیله لمس کردن بررسی نمایند (بعداز خارج ساختن اسپکولوم)

برای اینکار دو انگشت پوشیده با دستکش نرم و لغزنده را وارد مهبل می نماید. با فشار داد دست دیگر بر شکم و در حالی که انشگتان داخل واژن را مانور می دهد، می تواند محل حم تخمدان ها و سایر اعضا را مشخص کند و راجع به اندازه و اینکه آیا در وضعیت مناسب قرار دارند قضاوت نماید. توسط بررسی قوام این اعضاء پزشک شما گاهی اوقات می تواند کیست ها یا تومورها را مشخص سازد.

برای لمس ارگان های مشابه در زاویه مخالف و معاینه رکتوم (راست روده) گاهی اوقات پزشک یک انگشت را نیز وارد راست روده می کند و انگشت داخل مهبل را در مقابل این انگشت حرکت می دهد تا بافت بینابینی را بررسی نماید.

در هنگام لمس ارگان های داخلی ممکن است شما کمی احساس ناراحتی کنید. با این وجود این معاینات نباید دردناک باشند. اگر متوجه درد یا حساسیت شدید فوراً آن را ذکر نمایید. شما احساس ناراحتی کمتری می کنید اگر بتوانید عضلات ناحیه لگنی را شل کنید. تنفس آهسته و عمیق نیز اغلب کمک کننده است.

معاینه روتین زنان اغلب شامل سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی پستان ها می شود. اگر قاعدگی شما شروع شده است، احتمالاً پزشک در مورد آخرین قاعدگی از شما سوال خواهد پرسید، از شما در مورد حاملگی ها و نتایج آنها و نیز در مورد روش جلوگیری از بارداری در صورت استفاده سوال خواهد شد. شما وزن خواهید شد و فشار خونتان اندازه گیری می شود و همچنین ممکن است در خواست آزمایش خون صورت گیرد.

انجمن متخصصین زنان و زایمان توصیه می نماید که معاینه ابتدایی لگنی در سن 18 سالگی و در صورت فعال بودن از نظر جنسی زودتر از آن صورت گیرد.