وقتی یاد گرفتیم که دیابت وابسته به انسولین حالتی است که پانکراس به میزان کافی انسولین ترشح نمی کند اجازه دهید سوالی را که بارها از خود کرده اید مطرح کنیم. عوامل به وجود آورنده دیابت کدامند؟

دیابت وابسته به انسولین به علت تخریب و از بین رفتن سلول های بتای سازنده انسولین به وجود می آید. چرا این سلول ها از بین می روند؟ تحقیقات چند دهه اخیر ما را در رسیدن به این جواب مهم و کاملا حیاتی نزدیک تر کرده است. اما جواب نهایی هنوز مشخص نمی باشد. نظریه جدید این است که دیابت اغلب به علت اختلال در سیستم دفاعی بدن به وجود می آید.

سیستم دفاعی بدن از یک شبکه سلول های ویژه ای تشکیل شده است. این سلول ها طوری تنظیم شده اند که عوامل خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها را به سرعت شناخته و آنها را از بین می برند. اما گاهی به علت اختلال در این سیستم قدرت شناسایی آن از بین رفته و سلول های خود بدن را نیز هدف قرار داده و تخریب می کنند. در مورد دیابت نیز عقیده دارند که سلول های سیستم دفاعی، تولید کننده انسولین را از بین می برند این سلول ها آنتی کرهای جزیره سلولی نام دارند.

(یعنی این سلول ها آنتی کر یا آنتی بادی بخصوصی ترشح می کنند که سلول های بتای جزایر لانگرهانس را از بین می برد). اگر چه به نظر محققین وراثت رل مهمی دارد ولی علت اصلی این اختلال سیستم دفاعی معلوم نمی باشد. بیماران مبتلا به دیابت اکثرا فامیل های دیابتی دارند. محققین چنین عقیده دارند که اختلال سیستم دفاعی بیشتر ارثی بوده و از یک نسل به نسل دیگری منتقل می شود.

اگر چه وراثت عامل مهمی است ولی نحوه آن معلوم نیست هنوز شیوه قابل اطمینانی وجود ندارد که بتوانیم پیش بینی کنیم که در یک فامیل چه کسی مبتلا خواهد شد. همین قدر می دانیم که وقتی یکی از والدین یا هر دوی آنها دیابتی باشند، شانس دیابتی بودن اولاد زیاد می باشد. بر اساس اطلاعات موجود که از بررسی گروه های فامیلی بی شمار به دست آمده است اگر یکی از والدین به دیابت مبتلا باشد شانس فرزندان مبتلا به دیابت وابسته به انسولین 10% -5% بوده و اگر هر دوی آنها دیابتی باشند، خطر پیدایش دیابت به 20% افزایش می یابد. احتمال ابتلای خواهر یا برادر یک فرد دیابتی به این بیماری 3% تا 10% می باشد.

امروزه می توانیم از طریق آزمایشات بخصوصی آنتی بادی های جزیره سلولی در خون را قبل از پیدایش بیماری تشخیص دهیم. تحقیقات اخیر نشان داده است که این آنتی بادی ها حتی 8 سال قبل از تشخیص بیماری ممکن است در خون موجود باشند. این نشان می دهد که تخریب سلول های بتا یک عمل حاد و سریع نمی باشد بلکه به تدریج در طی سال های متمادی اتفاق می افتد. این مرحله قبل از پیدایش دیابت را مرحله پیش دیابت یا قبل دیابتی می گویند. دانشمندان درصدد هستند که طریقه ای را پیدا کنند که در این مرحله از بیماری (پیش دیابت) از تخریب سلول های بتا جلوگیری کنند. اما اظهار نظر در مورد نتایج این تحقیقات هنوز زود می باشد. اما در آینده این امکان وجود خواهد داشت که افراد فامیل مبتلا به دیابت را از نقطه نظر داشتن آنتی بادی های ضد سلول بتا مورد آزمایش قرار داده و از طریق تکنیک های درمانی بخصوص از تخریب سلول های بتا جلوگیری کرد.