افزایش حقوق کارگران در سال جدید اجرایی می شود؟ | حداقل حقوق کارگران در سال جدید
چیزی به پایان سال نمانده است و باز هم بازار گمانهزنیها برای رقم حقوق و دستمزد کارگران داغ شده است.
افزایش حقوق کارگران همیشه مورد بحث بوده است. افزایش حقوق کارگران همیشه کمتر از تورم جامعه بوده است. افزایش حقوق کارگران بحث جدی نمایندگان مجلس است. افزایش حقوق کارگران در سال جدید همواره یکی از دغدغه های مهم قشر وسیعی از جامعه بوده و هست درادامه افزایش حقوق کارگران در سال 1401 و خبرهای مربوط به آن را در مطلب زیر با هم می خوانیم.
حقوق کارگران افزایش می یابد. یکی از محتملترین سناریوها برای افزایش حقوق کارگران در سال آینده، قرار دادن میزان هزینه سبد معیشت خانوار به عنوان حداقل حقوق کارگران است. یعنی حقوق کارگران برای سال آینده پنج میلیون تومان میشود. جزئیات بیشتر درباره حقوق کارگران را در این خبر دنبال کنید.
عضو اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: دولت میزان دریافتی کارگران را مطابق با خط فقری که خود تعیین و اعلام کرده است، تعیین کند.
چیزی به پایان سال نمانده است و باز هم بازار گمانهزنیها برای رقم حقوق و دستمزد کارگران داغ شده است. بسیاری از کارگران به دنبال این هستند که بدانند پایه حقوق آنها چه میزان افزایش خواهد داشت و آیا این مبلغ میتواند مخارج زندگی و معیشت آنها را تامین کند.
بررسی آمارهای مربوط به مزد و معیشت خانوارها نشان میدهد در طول دهه ۹۰، ضریب پوشش هزینه معیشت با دستمزد کارگری در محدوده ۲۸ تا ۳۷ درصد در نوسان بوده است. شرایط اقتصادی دهه ۹۰ بهگونهای بوده که شاغلان از محل حقوق و دستمزد دریافتی قادر به تأمین بخش قابلتوجهی از هزینه معیشت خود نبودهاند.
در این میان، در سال ۱۴۰۰ در حالی که هزینه سبد معیشت کارگران ۶ میلیون و ۸۹۵ هزار تومان تعیین شده بود، حداقل مزد و مزایای یک خانوار ۳.۳ نفره کارگری معادل ۴ میلیون و ۵۰ هزار تومان تعیین شده که ۵۸.۷ درصد از هزینه سبد معیشت را پوشش میداد.
با این تفاصیل و با توجه به اینکه در سالجاری، هزینه سبد معیشت کارگران برای یک خانوار ۳.۳ نفره ۸ میلیون و ۹۷۵ هزار تومان تعیین شده، برای حفظ ضریب پوشش حدود ۵۸ درصدی، باید حداقل مزد و مزایای یک خانوار کارگری ۳.۳ نفره به حدود ۵ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان برسد که نسبت به سال ۱۴۰۰ فقط ۳۰.۳ درصد افزایش نشان میدهد و حتی با تورم ۴۲.۴ درصدی سالجاری نیز تناسبی ندارد.
در این وضعیت یک کارگر متاهل و سرپرست خانوار ۳.۳ نفره، باید ماهانه علاوه بر دریافت ۵ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان مزد و مزایا، ۳.۷ میلیون تومان نیز درآمد متفرقه از سایر محلها داشته باشد تا فقط بتواند هزینههای جاری معیشت خانوار را پوشش دهد و به زیر خط فقر سقوط نکند.
اشتیاقی عضو اتاق بازرگانی ایران و چین میگوید: نمیتوان از صنعتی که بخشهای مختلف آن هر روز با نارضایتی و کمبود بر سر کار حاضر میشوند، انتظار توسعه و پیشرفت داشت. مگر آنکه فشار تورم بالای ۴۰ درصد از دوش مردم برداشته شود. با دستمزد فعلی، کارگران رغبتی برای ادامه کار نخواهند داشت و حقوق فعلی شاید بتواند کفاف یک سوم هزینههای ماه زندگی یک کارگر را پوشش دهد. بنابراین حداقل دستمزد باید براساس رقم واقعی تورم، محاسبات سبد معیشتی براساس پارامترهای استاندارد بازار، هزینه اجاره مسکن و… تعیین شود.
اشتیاقی خاطرنشان میکند: به عبارت دیگر، دولت میزان دریافتی کارگران را مطابق با خط فقری که خود تعیین و اعلام کرده است، تعیین کند. به ویژه با اجرای برنامه حذف ارز ترجیحی برخی کالاها سفرههای خالی اقشار مختلف کشور کوچکتر میشوند و فشار معیشتی بر دوش کارگران افزون خواهد شد. بنابراین ضروری است که به انصاف و عدالت باز گردیم.
سبد معیشت برابری با عدد خط فقر برابری کند
فرزاد نداف، دبیر کمیته تخصصی مطالبهگری حقوق کارگری اصفهان، درباره دستمزد کارگران برای سال آینده و اعلام رقم سبد معیشت، گفت: براساس ماده ۴۱ قانون کار، دستمزد عادلانه کارگران باید طبق تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی و همچنین سبد معیشت تعیین شود، اما متأسفانه دستمزد کارگران به بهانه حمایت از تولید و تورم مورد بیمهری قرار گرفته و ناعادلانه تعیین میشود.
وی افزود: متأسفانه طی سال ۱۳۹۹ در شورای عالی کار، نماینده کارفرما و دولت هیچ ارزشی برای نماینده کارگران قائل نشدند و دستمزدی را تعیین کردند که نماینده کارگران امضا نکرد.
وی با تاکید بر اینکه اعلام عدد ۳ میلیون و ۲۸۸ تومان برای هزینه مواد غذایی در سبد معیشت غیرواقعی است، تصریح کرد: با توجه به عدد ۱۲ میلیون تومان برای خط فقر که از سوی کارشناسان مرکز آمار اعلام شده، امروز جامعه کارگری حتی حاضر است سبد معیشت برابری با عدد خط فقر برابری کند.
به گفته نداف، باید از تصمیمگیرندگان پرسید که این سبد معیشتی که قرار است خرید مواد غذایی، خوراک و پوشاک و بهداشت جامعه کارگری را پوشش دهد، آیا تمام هزینهها را پوشش میدهد یا خیر؟
۶۰ درصد دستمزد یک کارگر مربوط به هزینه مسکن میشود
وی درباره هزینه مسکن یک کارگر، گفت: ۶۰ درصد دستمزد یک کارگر مربوط به هزینه اجاره و مسکن میشود، همچنین مطابق ماده ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی دستمزد عادلانه در حقوق بازنشستگان بسیار مؤثر است، چراکه افزایش حقوق بازنشستگی برمبنای پایه حقوقی است که شورای عالی کار برای دستمزد محاسبه میکند، بنابراین تعیین دستمزدهای غیرواقعی موجب آسیب به بازنشستگان و شاغلین میشود.
وی با بیان اینکه در چند دهه گذشته هیچ موقع دستمزد عادلانهای برای کارگران تعیین نشده است، گفت: از سال ۷۷ که قراردادهای موقت رایج شد، کارگران دیگر نمیتوانند از حق خود دفاع کند و در بسیاری از کارگاهها تنها حداقل حقوق پرداخت میشود و کارگر از دریافت مزایایی همچون حق اولاد، مسکن، اضافهکاری و ... محروم میماند و تنها پایه حقوق را دریافت میکند، بنابراین شورای عالی کار باید توجه ویژهای به تورم و دستمزد عادلانه داشته باشد.
این فعال کارگری گفت: تنها خواسته جامعه کارگری این است که دستمزد ۱۴۰۱ مطابق با خط فقری که خود دولت اعلام کرده، تعیین شود، در غیر این صورت با حذف ارز ترجیحی سفرههای خالی و کوچک کارگران کوچکتر میشود.
وی تأکید کرد: متأسفانه امروز حتی در سفرههای کارگران گوشت قرمز و مواد پروتئینی و یا بعضاً حتی یک وعده غذایی گرم دیده نمیشود و ما معتقدیم که رقم عدد مواد غذایی سبد معیشت دو برابر عدد اعلامشده باشد.
نداف افزود: اگر پایه حقوق بر مبنای خط فقر همسانسازی شود قدم بزرگی برای کارگران است و اگر اینگونه نشود موجب افزایش آمار بیکاری، فروپاشی خانوادهها و انواع ناهنجاریهای اجتماعی میشود.
باید حداقل مزد ۹ میلیون تومان باشد
دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان درباره مزد سال آینده، به ایسنا، گفت: براساس ماده۴۱ قانون کار، شورای عالی کار موظف است هر ساله در رابطه با تعیین حداقل دستمزد دو موضوع سبد معیشت زندگی و تورم اعلام شده را مدنظر قرار دهد که البته بر مبنای صنایع و مناطق مختلف میتواند حداقل مزد متفاوت باشد.
اصغر برشان افزود: از سال ۶۹ تاکنون شورای عالی کار هر ساله حداقل مزدی را تعیین کرده که این ملاک حداقل دستمزد بازنشستگان و مستمریبگیران تأمین اجتماعی نیز خواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه در سالهای گذشته این دو تبصره بهصراحت اجرا نشده است و اگر اجرا شده بود، امروز باید حداقل مزد ۹ میلیون تومان باشد در حالیکه یکسوم این عدد است، گفت: اگر هرساله بر اساس تورم و معیشت عمل میشد نباید حداقل مزد، این عدد باشد.
به عقیده برشان البته، شرایط اقتصادی در سالهای گذشته همچون جنگ و تحریمها اجازه نداده تا مزد واقعی تحقق یابد، اما شرایط مزد کنونی، جایگاه مناسبی برای حداقل بگیران نیست.
وی تأکید کرد: همیشه تصمیمگیرندگان شورای عالی کار تابع قوانین و مصوبات و همچنین بودجه تحویلی دولت به مجلس است، بنابراین این موارد ملاک عمل دولت در دفاعیات شورای عالی کار میشود.
کفه سنگین تصمیمات شورای عالیکار به نفع کارفرمایان
دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان اضافه کرد: از سوی دیگر ترازوی سهجانبه شورای عالی کار بیشتر در جهت منافع کارفرمایان و دولت است که این یکی از علل عقبماندگی مزد است، همچنین ازجمله دفاعیات دولت در مقابله با افزایش دستمزدها این است که این تصمیم موجب افزایش نرخ تورم میشود که به دنبال آن قیمت کالاها افزایش مییابد.
وی البته با اعتقاد بر اینکه سهم دستمزد در قیمت کالاها زیر ۱۰ درصد است، اظهار کرد: درصورتیکه در طول سال کارگران هیچ افزایش دستمزدی نداشتند، کالاها یکی پس از دیگری گران شده است، بنابراین افزایش قیمتها با بالا رفتن دستمزدها زیاد ارتباطی ندارد و با متغیرهای دیگری همچون قانون مالیات، عرضه و تقاضا، تحریمها، نوسانات نرخ ارز و ... در ارتباط است.
اگر با شرایط حقیقی بازار پیش رویم عدد ۳ میلیون و ۲۸۶ هزار تومان برای مواد غذایی عددی حقیقی نیست و نمیتواند سبد معیشت یک خانواده را جبران کند، از سوی دیگر هزینههای سبد هزینهها که مسکن نیز شامل آن است، حتی از ۹ میلیون تومان هم بیشتر است.
برشان گفت: اگر با شرایط حقیقی بازار پیش رویم عدد ۳ میلیون و ۲۸۶ هزار تومان برای مواد غذایی عددی حقیقی نیست و نمیتواند سبد معیشت یک خانواده را جبران کند، از سوی دیگر هزینههای سبد هزینهها که مسکن نیز شامل آن است، حتی از ۹ میلیون تومان هم بیشتر است. وی ادامه داد: متأسفانه شورای عالی مزد تاکنون نتوانسته این هزینهها را جبران کند و تصور میکنم برای سال آینده نیز نتواند این خلأ مزد را جبران کند.
افزایش دستمزد برخلاف عدالت است
دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان ادامه داد: در حالیکه تورم ۴۰ درصد است فردی که ۱۰ میلیون تومان و یا فردی که ۴ میلیون تومان درآمد دارد، هر دو به یک میزان از قدرت خریدشان کمتر میشود، اما اینکه بگوییم افزایش حقوق برای حداقل حقوق اعمال شود و حقوقهای بالاتر را کمتر افزایش دستمزد دهیم، برخلاف قانون و عدالت است، چراکه فردی که حقوق بالاتری دریافت میکند، تجربه، تخصص و توانمندی بیشتری دارد.
وی گفت: دولت اگر میخواهد افزایش دستمزدها را برای کارمندان خود پلکانی کند، اختیار دارد، اما نباید این قانون را الگویی برای دیگر قشرها همچون کارگران قرار دهد؛ متأسفانه سالیان سال است حداقل دستمزد را حدود ۴۰ درصد افزایش میدهند، اما با فرمولی که برای سایر سطوح مزدی تعیین میشود عدد متغیر است و هر چه مزد بالاتر میرود درصد افزایش مزد، پایینتر است، درحالیکه این روش ضد تخصص و سابقه است.
برشان درباره مزد پیشنهادی سال آینده، گفت: زمانی در فرمولی حداقل دستمزد با سبد هزینهها و معیشت زندگی مشخص شد که در پنج سال این اختلاف هزینهها را علاوه بر تورم جبران کنیم، اما متاسفانه این عملیاتی نشد.
بخشی از دستمزد در قالب بن کارت جبران شود
وی با اعتقاد بر اینکه امروز برای دستمزد سال آینده دو راهکار وجود ندارد، گفت: اگر بخواهند براساس نرخ تورم و سبد هزینهها حقوق ۹ میلیون تومانی به کارگر پرداخت شود، در شرایط کنونی اقتصاد عملیاتی نیست، اما اگر بخواهند این شرایط را رها کنند و تنها براساس تورم دستمزد را تعیین کنند بهنوعی ظلم و تبعیض است.
دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان پیشنهاد داد: شورای عالی کار باید در کاری تلفیقی مزد سال آینده را براساس تورم موجود و سبد هزینههای زندگی در نظر بگیرد و خلأ بین سبد هزینه زندگی را با حداقل دستمزد را طی سه تا چهار سال جبران کنند و علاوه بر نرخ تورم عددی را بر روی مزد سال آینده اضافه کند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه در کمیسیون تلفیق ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف نشد، دولت این توان را دارد که قسمتی از دستمزد را در قالب بن کالا با ارز ۴۲۰۰ تومان به عنوان کمک هزینه به کارگران تخصیص دهند و به نظر میرسد این امکان و تجربه توزیع کالا و بن کارت در فروشگاههای سراسر کشور مهیا است.
امروز اگر لوازمخانگی یک کارگر خراب شود، امکان خرید و یا تعمیر آن وجود ندارد و نه تنها دیگر توان خرید پراید را هم ندارند، بلکه توان پرداخت اجاره مسکن کارگران رو به کاهش است.
کارگران دیگر توان خرید خودرو ندارد
برشان با بیان اینکه اگر از قشر مولد و مزدبگیر جامعه همچون کشوری، لشکری، کارگر و کارمند حمایت نشود با بحرانهای اجتماعی مواجه میشویم و همچنین دولت برای بیماریهای ناشی از سوءتغذیه با هزینههای بالایی مواجه میشود.
وی با بیان اینکه با کاهش دستمزد و .... ممکن است برنج از سفرههای کارگران حذف و سیبزمینی جایگزین آن شود، تصریح کرد: مسلماً برنج ایرانی آرامآرام از سفره مزدبگیران حذف خواهد شد و باتوجه به اینکه نان را نمیتوان از سفرههای کارگران حذف کرد، کارگران با شرایط اقتصادی فعلی باید منتظر امدادهای غیبی باشند.
دبیر اجرایی خانه کارگر استان اصفهان در شرایط اقتصادی فعلی قشر مزدبگیر ناچار به کار کردن در دو یا سه شیفت هستند، تأکید کرد: امروز اگر لوازمخانگی یک کارگر خراب شود، امکان خرید و یا تعمیر آن وجود ندارد و نه تنها دیگر توان خرید پراید را هم ندارند، بلکه توان پرداخت اجاره مسکن کارگران رو به کاهش است.
طرح جدید و مهم مجلس درباره افزایش حقوق کارگران
براساس طرح مجلس، دستمزد کارگران دوبار در سال تعیین شده و هر شش ماه یکبار مورد بررسی قرار می گیرد و شورای عالی کار نسبت به افزایش آن متناسب با نرخ تورم تصمیم گیری می کند.
فتح اله بیات ـ رئیس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی در گفت وگو با ایسنا، می گوید: با توجه به نوسانات نرخ ارز و تغییر قیمتها در طول سال، ترمیم و افزایش دوبار در سال حقوق کارگران باید جزو برنامه های سال آینده شورای عالی کار باشد.
او می گوید: اگر حداقل حقوق کارگران در سال دوبار ترمیم و افزایش پیدا کند، کارگران به حداقل ها دست پیدا می کنند و قدرت خرید آنها از وضعیت فعلی کمی بالاتر می رود لذا از نمایندگان دلسوز مجلس می خواهیم که این طرح از دستور کار خارج نشود و هر چه سریعتر به نتیجه برسد.
دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران نیز با بیان اینکه منعی برای تعیین دستمزد بیش از یکبار در سال وجود ندارد می گوید: طرحی که مجلس به منظور افزایش دوبار در سال حقوق کارگران در دستور کار و پیگیری دارد به این دلیل است تا چنانچه شرایط اقتصادی کشور ایجاب کرد به افزایش دستمزد بیش از یک نوبت در سال اقدام کنیم.
او ابزار امیدواری کرده با توجه به رایزنی های صورت گرفته با نمایندگان مجلس، "طرح افزایش دوبار در سال حقوق کارگران" هرچه سریع تر به نتیجه برسد و به شورای عالی کار ابلاغ شود تا هم اثرگذاری لازم را داشته باشد و هم جامعه کارگری از آثار و برکات این طرح بهره مند شوند.
اما حمید حاج اسماعیلی کارشناس حوزه کار درباره چرایی عدم به نتیجه رسیدن طرح در مجلس می گوید: طرح مذکور همچنان در دستور کار مجلس است و نمایندگان طراح پیگیر آن هستند منتها مجلس در حال حاضر درگیر رسیدگی بودجه است و طبعا در مدت کوتاهی که تا انتهای سال مانده بعید است در خصوص بازنگری دستمزد بتواند ماده واحده ای را به تصویب برساند.
او معتقد است این کار باید چند ماه قبل تر از سوی نمایندگان کارگری دنبال می شد ولی اگر به آن طرف سال هم موکول شود فرصت کافی برای تصویب و اجرا تا نیمه دوم سال وجود دارد.
به گفته این کارشناس حوزه کار، طرح افزایش دوبار در سال حقوق کارگران در ادامه مطالبه نمایندگان کارگری برای حمایت از معیشت کارگران به جریان افتاد و در کارشناسان بر این عقیده اند که چنانچه جلسات بررسی دستمزد در نیمه دوم سال نیز به شکل کارشناسی برگزار شود و ماده ۴۱ قانون کار به عنوان ملاک و مبنای اصلی تعیین حداقل مزد مدنظر قرار گیرد، نتیجه بهتری از مذاکرات مزد به دست می آید و قدرت معیشت خانوارهای کارگری متناسب با شرایط اقتصادی و واقعیتهای روز جامعه افزایش می یابد.